Nederlandse retail kan alleen overleven als de BTW wordt verlaagd

1 sept 2016 10:48

weblog Marketing Tribune: De retailsector heeft de afgelopen jaren enorme klappen moeten ontvangen. De ene na de andere retailer moest zelfs het loodje leggen. Zo zijn bekende ketens als V&D, Halfords, MS Mode, Invito , Houtbrox, et cetera, zelfs failliet gegaan of helemaal uit het straatbeeld verdwenen. Het is een ware slachting in retailland. Veelal wordt verwezen naar de sterke opkomst van internet die mede de oorzaak is van de faillissementen. Dat is echter ver bezijden de waarheid. Een belangrijke oorzaak van de problemen in de retail wordt veroorzaakt door een veel te inhalig overheidsbeleid, met name op het gebied van BTW.
Ons besteedbaar inkomen wordt hierdoor immers hard geraakt en daardoor uiteindelijk ook de omzet bij de retailer. Je hoort steeds vaker consumenten klagen dat aan het eind van hun portemonnee er nog zoveel dagen in de maand over zijn.
De internetomzet groeit weliswaar met forse stappen (16 miljard euro omzet in 2015), maar deze omzetgroei wordt steeds vaker gerealiseerd door bestaande ketens met fysieke winkels. Deze winkels plukken dus volop profijt van de groei van internet. Gedurende de eerste jaren van de internetgroei liepen klassieke winkeliers met fysieke winkels hopeloos achter op de pure webwinkels, maar dat is inmiddels volop ingehaald. Zo weet de Bijenkorf uit hun internetomzet al meer omzet te halen dan uit hun grootste filiaal. Internet moet daarom niet langer als een vijand worden gezien maar als een vriend van de retail. Winkels die alle kanalen inzetten kunnen optimaal inspelen op de consumentenvraag. De groeiende internetomzet is dus op zichzelf echt geen reden dat de retail-omzetten zo hard gedaald zijn. De vraag is dan waarom het zo slecht gaat in de retail? Daarvoor moet echter onderscheid gemaakt worden naar foodomzet en non food omzet. De foodomzet is de afgelopen jaren continu gegroeid. De omzet sinds 2008 is zelfs met 9 % toegenomen.Daar spelen geen of weinig problemen en gaat het helemaal niet slecht. De verklaring hiervoor is heel simpel: food maakt slecht 8 % uit van ons totale bestedingspatroon.
In de tweede helft van de negentiende eeuw was dat nog meer dan 50 % van ons inkomen. De crisis heeft daarom de foodwinkels niet of nauwelijks geraakt. We bleven ondanks de crisis gewoon dooreten. De crisis heeft dus weinig tot geen invloed gehad op het vullen van de maag. Foodwinkels bleven het daarom ook uitstekend doen. Het échte probleem zit hem in de non food winkels. Daar is de omzet sinds de crisis met ruim 16 % afgenomen. In sommige sectoren zoals bijvoorbeeld doe het zelf, zijn deze dalingen zelfs nog veel hoger en liepen op tot ruim 40 % daling ten opzichte van het begin van de crisis. Natuurlijk zijn veel winkels zelf de oorzaak van het probleem. Gebrek aan innovatie en de juiste positionering zijn voor veel winkels dodelijk gebleken. Ook het gebrek aan échte beleving in de winkel is een probleem dat veel winkels nog steeds niet weten op te pakken. Over beleving wordt veel gesproken, maar er wordt te weinig inhoud aan gegeven.
De echte oorzaak van het probleem zou wel eens de overheid in Nederland kunnen zijn!
Het kabinet scoorde de laatste jaren door maar over de groei van de economie te praten. Opvallend is echter dat de consumenten dit op geen enkele manier terugzien in hun portemonnee. Als makke schapen hebben we de uitspraken van het kabinet gevolgd. Het wordt echter hoog tijd dat het kabinet werkelijke ruimte voor de consument gaat scheppen. Consultancy bureau McKinsey onderzocht de inkomensontwikkeling in de ontwikkelde landen en wat blijkt? De laatste 10 jaar blijft de inkomensontwikkeling fors stagneren. Het nieuws wordt nog slechter als McKinsey in hetzelfde rapport beweert dat de komende 10 jaar de inkomensontwikkeling nog wel verder zal stagneren of zelfs kan dalen. Nederland behoort tot de landen die het slechtst uit de inkomensontwikkeling naar voren komen. Het geld dat we daadwerkelijk als consument in handen krijgen neemt niet toe. De Nederlandse bank laat zelfs weten dat het beschikbare inkomen al 22 jaar achter blijft bij de groei van het binnenlands product. Vooral de overheid en het bedrijfsleven haalt steeds meer geld binnen. De burgers blijven hier ver bij achter en worden steeds meer als melkkoe gebruikt. Het lijkt wel of de staat er niet langer voor de burgers is, maar de burgers er voor de onuitputtelijke financiering van de staat zijn. De  inhoud van huishuidportemonnee blijft constant of neemt zelf af en dat terwijl goederen en diensten allemaal in prijs zijn gestegen. Dan kan premier Mark Rutte de particulieren wel oproepen om meer uit te gaan geven, maar dan moet er wel meer uit te geven zijn.
De gezinnen hebben steeds meer te maken met een toenemende belasting druk zowel op nationaal als regionaal niveau. Alle zogenaamde extra’s verdwijnen zodoende  als sneeuw voor de zon. En hebben we al geld beschikbaar, dan geven we dat vooral uit aan de aflossing van de hypotheek, want we hebben gezien dat je zo maar je baan kunt verliezen. De arbeidsmarkt blijft immers uitermate onzeker. Gevestigde bedrijven als Rabo en ING zetten ook rustig in deze tijden duizenden werknemers op straat. Voor de crisis werd dit voor onmogelijk gehouden. De consument betaald de prijs voor falend overheidsbeleid. Talloze projecten blijken letterlijk en figuurlijk een bodemloze put te zijn. Denk bijvoorbeeld maar aan de Noord-Zuid lijn in Amsterdam of het Fyra debacle die beide de belastingbetaler een vermogen hebben gekost. Consequenties worden er niet of nauwelijks aan verbonden. De burger betaald uiteindelijk de rekening en daarmee is het probleem in de ogen van de ambtenaren weer mooi opgelost. Ter compensatie van tekorten voerde Nederland het BTW tarief op van 19 % naar 21 %. Daarmee geeft ons land de doodsteek aan de retail, een sector die van groot belang is voor onze werkgelegenheid met ruim 510.000 werknemers. Deze retailers worden de afgelopen jaren geconfronteerd met toegenomen kosten en met consumenten die niet meer te besteden hebben. Deze dispariteit is dodelijk voor een gezond Retail landschap. De problemen in de portemonnee stralen uit naar de bestedingen in de retail en vormen de werkelijke oorzaak van de malaise in de sector. Bovendien hebben de consumenten het gevoel dat ze de hoofdprijs betalen in ons land voor non food producten. Dat werkt psychologisch averechts om geld uit te geven.  Het is daarom tijd om het BTW tarief te verlagen en dit te compenseren door het overheidsbeleid veel efficiënter uit te voeren. Het btw tarief moet terug met zeker 4 %. Juist dit signaal zal de consument over de streep trekken om meer uit te gaan geven omdat ze het nu letterlijk zien terugkomen in hun portemonnee. Er komt concreet meer bestedingsruimte vrij. We zij in Europa volkomen aan het doorslaan op het gebied van BTW tarieven. Dat varieert van een super laag tarief van 8 % in Zwitserland tot een super hoog tarief van zelfs 27 % in Italië. Met deze excessen moeten we heel snel stoppen.
Tijdens mijn recente retail reis naar Canada viel me op dat daar weinig of geen winkelleegstand is. Dat heeft alles te maken met het lage btw tarief van slechts 12 %, wat een hoger besteedbaar inkomen bij de consument oplevert. Je ziet daar om die reden ook veel minder aandacht voor discountwinkels. Bovendien hanteert dit land verschillende tarieven voor verschillende regionale gebieden. Zo bedraagt het BTW tarief in industriestad Edmonton van slechts 5 %. Verder kun je door BTW-tarieven te laten fluctueren naar regio ook de leegstand in krimpgebieden veel beter aanpakken. Mensen zullen het weer meer aantrekkelijk vinden om daar toch te blijven wonen en hun geld bij retailers uit te geven. Dit is onder andere een prima oplossing voor delen van de kop van Noord Holland, kop van Groningen en delen van Limburg. Nederland moet een voorbeeld aan Canada en Zwitserland nemen! Het kabinet moet concrete maatregelen nemen om de Nederlandse retail daadwerkelijk te helpen. Tot nu toe beperkt het kabinet zich tot allerlei nutteloze uitspraken, projecten en agenda’s. Allemaal gebazel.
Wat écht gaat helpen is BTW verlaging.
Geef de Nederlander meer besteedbaar inkomen dat ze kunnen uitgeven bij de retailers. Zo help je een sector die het buitengewoon moeilijk heeft uit de problemen en krijgen krimpgebieden weer meer lucht en aantrekkingskracht. Dat heeft positieve effecten op de economie en bovendien dalen het aantal uitkeringen wegens werkloosheid in de retailsector. Een kabinet met ballen moet dit aankunnen.
Paul Moers
retailstrateeg, columnist MarketingTribune
directeur van Paul Moers Strategic Marketing Services en adviseur van bedrijven op gebied van merk en strategie

www.paulmoers.nl